لیلا کردبچه+ارسال کاملا رایگان کتاب
به کوشش عاطفه صابونی
لیلا کردبچه، شاعر، پژوهشگر و مدرس، در 30 تیرماه سال 1359 در تهران به دنیا آمد. شنیدن شعر و سرود در کودکی ذهن و گوش او را با آهنگ و کلام موزون آشنا کرد. علاقه به شعر و حساسیت به وزن و موسیقی کلام، سبب شد تا گهگاه شعری آهنگین بگوید و بنویسد. لیلای نوجوان بدون آنکه در زندگی‌‌اش تجربه‌ای شاعرانه داشته باشد، به سرایش و گفتن شعرهای موزون ادامه داد. به تدریج با گذر سالیان و گسترش تجربه‌ی زیسته، شعرهایی در قالب غزل سرود که به آنچه که می‌خواست نزدیک‌تر بود و ارزش آن را پیدا کرد تا بمانند و بارها برای دیگران خوانده شوند.
کردبچه دوران دبیرستان را در رشته‌ی علوم انسانی گذراند. در آزمون سراسری سال 1378 در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی پذیرفته شد. او تا آن زمان، با نگاه و مضامینی کاملاً کلاسیک، غزل می‌سرود اما شرکت در انجمن ادبی دانشکده، انجمنی که هر از گاهی قیصر امین‌پور در آن حضور پیدا می‌کرد، او را به سمت شعر نو و آزاد کشاند. شنیدن و خواندن هر چه بیشتر شعرهای بدون وزن عروضی که تصاویر و مضامینی نو و متفاوت داشتند، او را با دنیای شاعرانه‌ی تازه‌ای آشنا کرد. لیلا کردبچه که عادت به سرودن غزل‌های عاشقانه داشت، این نگاه عاشقانه را این‌بار در قالب شعر آزاد وارد کرد و به سرودن شعر سپید روی آورد. چاپ شعرهایش در نشریات متعدد فضای وسیع‌تری برای تجربه‌اندوزی یپش آورد.
لیلا کردبچه هم‌زمان به ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ادامه داد. ازدواج و مسئولیت مادری سبب شد تا کردبچه برای مدتی فعالیت کمتری در فضای شعری داشته باشد تا آنکه در سال 85 با سرودن شعر و انتشار آن در مجلات مختلف، سایت و وبلاگ‌های اینترنتی به شاعری بازگشت. با این حال به تدریج احساس کرد که قافیه و وزن عروضی در شعر کلاسیک، ذوق شاعری و بیان اندیشه‌هایش را محدود کرده است و به سرودن شعر سپید متمایل شد. حرکت از سوی مضمون عاشقانه به سمت مضامین زنانه، مادرانه و دغدغه‌های اجتماعی از دیگر تغییرات شعر او است.
تا آنکه در سال 1389 اولین مجموعه شعر خود را با عنوان «صدایم را از پرنده‌های مرده پس بگیر» توسط انتشارات دفتر شعر جوان منتشر شد. این مجموعه شامل بخشی از شعرهای سپید او طی سال‌های 1385 تا 1387 است. در این دفتر موضوعات اجتماعی و اندیشه‌های فلسفی و هستی‌شناختی در کنار شعرهای عاشقانه، بُعد جمعی و اجتماعیِ کارهای کردبچه را پررنگ‌تر کرده است. یکی از شاخصه‌های شعر کردبچه، دغدغه‌های زنانه او است؛ نگاه انسانی به زن، مواجهه‌ی آسیب‌زننده نگاه مردانه در زندگی و اندیشه‌ی زن و روزمرگی‌های او، از جمله‌ی این دغدغه‌ها است. او در این مجموعه چهره‌های مختلف زن را به عنوان مادر، همسر، زنی در جامعه و دختربچه به تصویر کشیده. در حقیقت او تجربه‌ها و سرگذشت‌های خودش را با صداقتی قابل تحسین به شعر درآورده است.
لیلا کردبچه از معدود شاعرانی است که در کنار آفرینش خلاقانه، حوزه‌ی شعر و ادبیات را به صورت آکادمیک نیز پی گرفته است. تحصیل در مقطع دکترای «ادبیات معاصر» در دانشگاه اصفهان بخشی از دیدگاه نظری او را شکل داده است. در سال1390 که مشغول دفاع از رساله‌ی خود درباره‌ی «زبان در شعر معاصر» بود، دومین مجموعه شعرش را چاپ و منتشر کرد. «حرفی بزرگتر از دهان پنجره» شامل سی و چهار قطعه از شعر سال‌های 1386 تا 1389 است. کردبچه در این دفتر همچنان به شعر بدون وزن و قافیه ادامه داده است با این تفاوت که در اشعارِ این مجموعه عنصر حس و عاطفه کم‌رنگ‌تر شده و بر تآکید و توجه به زبان، ساختار و تکنیک افزوده شده است.
قریحه‌ی شاعرانه‌ی او توأم با تسلط او بر قواعد اکتسابی شعر چون دستور زبان، قواعد نحوی، ظرفیت‌های زبان ادبی و شاعرانه و شاخصه‌های زیبایی شناسی به او جایگاهی تاثیرگذار در شعر فارسی معاصر داده است. با این حال اوج ذوق و شاعری لیلا کردبچه را باید در سومین مجموعه شعر او، «کلاغمرگی»، سراغ گرفت. «کلاغمرگی» که در سال 1391 توسط انتشارات فصل پنجم به چاپ رسید، سبب شهرت او به عنوان شاعری سپیدسرا و تاثیرگذار، شده است. به گمان منتقدان، تعادل میان عناصرِ سازنده‌ی شعر او در این دفتر نشان از پختگی کردبچه در حوزه‌ی شعر معاصر دارد. بازی با قواعد دستوری و نحوی، نوگرایی و آشنازدایی از عناصر پیرامون و امور روزمره، استفاده از زبانی صمیمی و گهگاه کنایاتِ امروزی گفتار، فرم روایی شعر به همراه تخیل قوی و شاعرانه‌ی کردبچه با صداقتی که در بیان تجربه‌هایش دارد، اشعاری با لایه‌های معنایی چندگانه و ساختاری سالم، را آفریده است. از منظر محتوا نیز مضامین دفترهای قبلی؛ تنهایی، مرگ، نوستالژی و حسرت برای بازگشت به گذشته، اندوه، عشق و زوال آن در روزمرگی‌ها، با ژرفایی بیشتر رخ نموده است.
پس از انتشار «کلاغمرگی» چهار دفتر «چرا که نبودی»، «غمزیستی»، «بریده بریده دوستت دارم» و «آواز کرگدن» طی سال‌های 1392 تا 1395 به چاپ رسیده است. «آواز کرگدن» مجموعه شعری که از نظر ساختار و محتوا اتفاقی تازه در کارنامه‌ی ادبی کردبچه بود و مورد استقبال منتقدان قرار گرفت، در سال 1395 یکی از نامزدهای جشنواره شعر فجر بود. او در این مجموعه، پس از تجربه‌های متمادی نوشتن، توانسته شعری بنویسد که از تقلاهای فنی و زبانی فراتر رفته و به ثبات و آرامشی مطلوب رسیده است. حسرت، تنهایی و بی‌اعتمادی به آدم‌ها و جامعه، در عین حال که انعکاسی از جامعه‌ی امروز است، فضای تاریک و سردی را در کل کتاب پخش کرده.
کردبچه در طی سال‌هایی که به سرایش و چاپ اشعار سپید مشغول بود، از شعر عروضی غافل نمانده و در قالب‌های غزل، چهارپاره و ترانه علاقه‌اش به شعر کلاسیک را ادامه داده است. انتشار دو دفتر از ترانه‌ها و شعرهای محاوره‌اش حاصل این تلاش‌هاست. کردبچه، در این دو مجموعه دوباره به سمت مضمون عاشقانه بازگشته و ترانه‌های او حول عشق و مسائل آن می‌چرخد.
تحصیل در حوزه‌ی آکادمیک شعر و ادبیات، لیلا کردبچه را به پژوهش و نگارش مقالات و کتب نظری نیز سوق داده است. کتاب «ساختار نحوی زبان شعر امروز» پژوهشی درباره‌ی سازه‌های نحوی در زبان شعر امروز است و به بررسی آن‌ها در مقابل ساختار زبانی شعر گذشته می‌پردازد. مطالعه‌ی برجسته‌سازی‌های زبانی در شعر شاعرانی چون محمدرضا شفیعی کدکنی، فروغ فرخزاد، شاملو، اخوان ثالث و ... و شاعرانِ جوان‌تر در مقایسه با شاعرانی کهن ایران، مبنای این کتاب را شکل داده است. کتاب «زبان شعر امروز» نیز به مطالعه‌ی مسئله‌ی تغییرات و نوآوری‌های زبانی در شعر صد سال اخیر در مقایسه با شعر کلاسیک کهن، دست زده است.
سرودن شعر سپید، نوآوری در شعر، پژوهش و مطالعه در حوزه‌ی شعر و ادبیات و تدریس، کارهایی است که سبب شده تا کردبچه در نظر بسیاری به عنوان جدی‌ترین بانوی شعرِ امروزِ ایران، معرفی شود.
آثار