شیوه‌ی تاریخ‌نویسی بهنود تلفیقی از تاریخ و داستان است و از این منظر یکی از پرطرفدارترین شیوه‌ها است و تا به حال توسط بسیارانی مورد تقلید قرار گرفته.اغلب کتاب‌های این نویسنده، کتاب‌های تاریخی‌اند، اما نه تاریخی مستند. بلکه تاریخی آمیخته با خیال و دیدگاهِ شخصیِ بهنود. به قول خودش «تاریخ‌نگاری نمی‌کند، بلکه روایتگر تاریخ است.» راویتگری که بخش عظیمی از روایتش برآمده از حافظه‌ی شخصیِ خودش است، نه مستنداتِ تاریخی دقیق.
مسعود بهنود
به کوشش عاطفه صابونی
مسعود بهنود، نویسنده، روزنامه‌نگار و فیلمساز، 28 مردادماه 1325 در تهران متولد شد. پدرش اصالتی انزلی داشت و مادرش تهرانی. مسعود بهنود در روزگار کودکی کمک دست پدر بود و همراه پدر به بندر انزلی می‌رفت و می‌آمد و در خیابان استانبولِ تهران که پاتوق ماهی‌فروشان بود، کارگری می‌کرد. ده ساله بود که در بازار ماهی‌فروشان، یک روحانی با دیدن مسعودِ نوجوان در حال کندن فلس ماهی، به پدرش پیشنهاد داد که پسر را برای شاگردی و آموختن به او بسپارد. پدر قبول کرد و به این ترتیب مسعود بهنود برای دو سال در تهران تحت تعلیم این روحانی قرار گرفت و پس از آن به قم نقل مکان کرد و چهار سال در حوزه به تحصیل علوم حوزوی پرداخت. اما فضای حوزه با روحیه‌ی مسعود سازگار نبود، پس فرار کرد و به تهران بازگشت. در تهران مدتی در چاپخانه کار کرد و همزمان در مدرسه‌ی البرز به تحصیل در رشته‌ی ادبیات مشغول شد. مدتی را نیز به داد‌زنی و بلیط‌فروشی جلوی سالن‌های تئاتر گذراند. بهنود از طریق آشنایی با عبدالله والا، مالک سالن تئاتر و صاحب امتیاز مجله‌ی تهران مصور، نوشتن یادداشت و گزارش را برای مجله آغاز کرد، اما بیشتر از روی تجربه‌اندوزی بود. با ورود به دانشگاه بود که در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری، حرفه‌ای شد و به این ترتیب از سال 1343 روزنامه‌نگاری را به صورت حرفه‌ای، پیشه‌ی خود قرار داد.
مسعود بهنود که در روزنامه‌های متعددی قلم زده و تا به حال بیست مجله را پایه‌گذاری کرده است، روزنامه‌نگاری را با نوشتن مطلب برای مجله روشنفکر آغاز کرد. سپس همکاری‌اش با مجله‌ی تهران مصور آغاز شد؛ مجله‌ای که از سال 1308 چاپ و منتشر می‌شد و یکی از پرطرفدارترین مجلات ایران بود. سال‌های متمادی، بهنود با پشتکار و به طور تجربی و بدون آموزش‌های آکادمیکی در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری به چنان مهارت و دانشی دست پیدا کرد که در بیست و پنج سالگی، سردبیریِ روزنامه‌ی آیندگان بر عهده‌ی او قرار گرفت. هر چند نشست و برخاست با سران قدرت و نخست وزیرِ وقت ایران، امیرعباس هویدا، در رسیدن به این مقام بی‌تاثیر نبوده است. سردبیریِ روزنامه‌ی آیندگان طی سال‌های 1350 تا 1355 برای مسعود بهنود اعتباری دو چندان به ارمغان آورد. سال 1355 بود که همکاری او با روزنامه‌ی کیهان آغاز شد. در سال 1357 سردبیری مجله‌ی معتبر و پرطرفدارِ تهران مصور به بهنود محول شد و تا سی شماره منتشر شد.
فعالیت در رادیو و تلویزیون، از دیگر کارهای مسعود بهنود است. او که کارش را در رادیو با گویندگی شروع کرده بود، در سال‌های پیش از انقلاب، برنامه‌ی «راه شب» را اجرا می‌کرد. معروف است که مسعود بهنود در این برنامه اختیاردار بود و این حق را داشت که بدون نوشته و بازبینی اجرا کند و به کسی حساب پس ندهد. در تلویزیون نیز برنامه‌ساز و مفسرِ مسائل سیاسی بود و همچنین از خبرنگاران مورد اعتمادِ حکومت پهلوی بود. بهنود طی سال‌های پیش از انقلاب، چهل فیلم مستند تلویزیونی ساخته بود و بیش از چهارصد مصاحبه با افراد مختلف انجام داد. این در حالی است که سال‌های فعالیتِ بهنود در رادیو و تلویزیون و روزنامه با سانسور و توقیف روبه‌رو بوده است.
در جریان وقوع انقلاب جمهوری اسلامی، بهنود همچنان سردبیری مجله‌ی تهران مصور را پی گرفت، اما با توقیف مجله در تابستان 1358، بیکار شد. به تدریج مسائل سیاسی گریبانِ مسعود بهنود را نیز گرفت و در سال 1360 به اتهام همکاری با رژیم پهلوی، به زندان افتاد و چندی بعد از او رفعِ اتهام شد. با این حال، فعالیت روزنامه‌نگاریِ بهنود کمتر شد. تا اینکه در سال 1364 بهنود توانست اعتمادِ از دست رفته را بازگرداند و امکانِ همکاری او با مجله‌ی آدینه فراهم شد. مجله‌ای که طی سیزده سال تاثیری غیرقابل انکار بر فضای ادبی ایران گذاشت. بهنود در هر شماره‌ی این مجله درباره‌ی مسائل روز و مهمِ کشور می‌نوشت و در این باره آزادی عمل داشت. چنانکه فرج سرکوهی، سردبیرِ مجله‌ی آدینه، چنین گفته است: «تنها کسی که حق داشت در این مجله در مورد مسائل حادِ ایران بنویسد، مسعود بهنود بود.»
کم‌کاریِ پیش آمده در دهه‌ی شصت این امکان را برای مسعود بهنود فراهم کرد تا به نگارش و چاپ کتاب نیز دست بزند. «دولتهای ایران از سید ضیا تا بختیار» نخستین کتاب او است که توسط نشر جاویدان در سال 1366 به چاپ رسید. کتابی که اگرچه بسیاری از منتقدان به استنادات تاریخی و دقتِ آن خرده گرفته‌اند، اما یکی از پرخواننده‌ترین کتاب‌های تاریخی است. شاید دلیل آن نثر روان، طنزآمیز و جملات ادبی و بازی‌های زبانی، باشد. استقبال از این اثر، او را به نوشتن کتابِ بیشتر ترغیب کرد، تا آنجا که تاکنون پانزده کتاب از او منتشر شده است. اغلب کتاب‌های این نویسنده، کتاب‌های تاریخی‌اند، اما نه تاریخی مستند. بلکه تاریخی آمیخته با خیال و دیدگاهِ شخصیِ بهنود. به قول خودش «تاریخ‌نگاری نمی‌کند، بلکه روایتگر تاریخ است.» راویتگری که بخش عظیمی از روایتش برآمده از حافظه‌ی شخصیِ خودش است، نه مستنداتِ تاریخی دقیق. در واقع، شیوه‌ی تاریخ‌نویسی بهنود تلفیقی از تاریخ و داستان است و از این منظر یکی از پرطرفدارترین شیوه‌ها است و تا به حال توسط بسیارانی مورد تقلید قرار گرفته. هرچند که این شیوه، پیش از بهنود نیز وجود داشته است.
بخش قابل توجهی از کتاب‌های مسعود بهنود، شامل مجموعه مقالاتِ اوست که در نشریات مختلف در دوره‌های متعدد به چاپ رسیده است، از جمله‌ی این کتاب‌های می‌توان به «دو حرف» (1371)، «حرف دیگر» (1370)، «ما می‌مانیم» (1378)، «گلوله بد است» (1379) و «شاید حرف آخر» (1379)، اشاره کرد.
اما در میان کتاب‌های تالیفیِ بهنود، دو رمانِ «امینه» (1376) و «خانوم» (1381) از معروف‌ترین آثار است. رمان‌هایی که قهرمانان آن‌ها زنانی هستند که می‌خواهند از تقدیر و زندگیِ پیشِ رویشان فراتر بروند و در این مسیر با حوادث بسیاری مواجه می‌شوند. این دو رمان نیز فضایی کاملا تاریخی دارند و با حوادث و اشخاصِ شهیرِ تاریخِ ایران گره خورده‌اند.
با بسته شدنِ مجله‌ی آدینه در سال 1377، مسعود بهنود به همراه دیگر دوستانِ روزنامه‌نگار، روزنامه‌ی «تهران جامع» را تاسیس کرد، اما طولی نکشید که این نشریه نیز به اتهام چاپ مطالب غیرواقعی و توهین و افترا توقیف شد. پس از آن، بهنود با نشریاتِ «توس»، «نشاط»، «عصر آزدگان»، «بنیان» و ... همکاری کرد، که این نشریات نیز یکی پس از دیگری توقیف شدند. اواخر دهه‌ی هفتاد، با متشنج شدن فضای مطبوعاتی ایران، بار دیگر این روزنامه‌نگار به اتهام فرافکنی و تشویش اذهان عمومی مورد بازخواست قرار گرفت و دستگیر شد و مدتی بعد با قرار وثیقه آزاد شد. در سال 1381 بهنود به لندن مهاجرت کرد و تاکنون در آنجا سکونت یافته است و هم اکنون به عنوان کارشناسِ مطبوعات در برنامه‌ی دیدبان شبکه‌ی بی‌بی‌سی به اجرا می‌پردازد.
آثار:
دولتهای ایران از سید ضیا تا بختیار، جاویدان، 1366
حرف دیگر: مجموعه مقالات مسعود بهنود 1368-1369، ارین، 1370
