پائولو کوئلیو

گردآوری: عاطفه صابونی

پائولو کوئیلو، نویسنده‌ی برزیلی، یکی از معروف‌ترین نویسندگان معاصر جهان است. تاکنون سی عنوان کتاب از این نویسنده به چاپ رسیده و در بیش از 150 کشور منتشر شده است. آثار پائولو کوئیلو طی سالیان متمادی جزء پرفروش‌ترین کتاب‌ها در کشورهای متعدد بوده است. رمان‌های «کیمیاگر» و «ورونیکا تصمیم می‌گیرد بمیرد» معروف‌ترین آثارِ کوئیلو هستند.

پائولو کوئیلو که در بیست و چهارمِ آگوست 1947 در ریودوژانیرو برزیل به دنیا آمد، دوران کودکی و جوانیِ پر فراز و نشیبی داشت. خانواده‌اش مذهبی و جزء طبقه‌ی متوسط بودند. پدرش مهندس و مادرش خانه‌دار بود و همچون دیگر خانواده‌های معمولی، انتظار داشتند پسرشان مسیری از پیش معلوم را طی کند. در کودکی او را به مدرسه‌ی مسیحی سن ایگناسیو فرستادند، مدرسه‌ای مذهبی که در تعلیم دانش‌آموزان سخت‌گیر و خشک بود. فضای مدرسه‌ برای پائولوی کوچک ناخوشایند بود و سعی می‌کرد با تعصبات و سنت‌های تحمیل شده مبارزه کند. اما سنتی‌شکنی‌های پائولو حساسیت والدین‌ش را برانگیخت. آنها که پسری مطیع می‌خواستند، با پسری عصیانگر و غیر قابل کنترل مواجه شدند و به این خاطر او با نظر مشاور، برای مدتی در یک موسسه‌ی روانی بستری شد.

پائولوی نوجوان پس از مرخصی، وارد یک گروه تئاتر شد و دوباره فعالیت‌های موردعلاقه‌اش را پیش گرفت. پدر و مادر مذهبی‌اش که ترسیده بودند، بار دیگر او را بستری کردند. پس از مرخصی، پائولو کمی مطیع شده بود، ما در واقع در خودش فرو رفته و گوشه‌گیر شده بود. او به خواست والدینش در مدرسه‌ی حقوق ثبت‌نام کرد. اگرچه خودش نویسندگی را بر هر شغل و رشته‌ی دیگری ترجیح می‌داد. با این حال، در مدرسه‌ی حقوق دوام نیاورد و ترک تحصیل کرد و وارد جرگه‌ی هیپی‌های دهه‌ی شصت میلادی شد. در این دوران بود که سفرهای عجیب و متعددش به آمریکای جنوبی، آفریقا و اروپا شروع شد و تا سال‌ها ادامه پیدا کرد. نوشتن یادداشت، شعر و داستان را نیز از همین دوران آغاز کرد. همچنین دست به انتشار نشریه‌ای زد که تنها دو شماره چاپ شد.

آشنایی کوئیلو با آهنگساز برزیلی، رائول سی شاس، سبب همکاری ده ساله‌ی این دو هنرمند شد. پائولو کوئیلو برای ملودی‌های راک، شعر می‌سرود. نخستین صفحه‌ی موسیقی آنها با موفقیت چشمگیری روبه‌رو شد و پانصد هزار نسخه فروش رفت. کوئیلو در مدت همکاری‌شان، که تا زمانِ مرگِ رائول ادامه داشت، بیش از شصت ترانه سرود. اما این همکاری بدون دردسر نبود. در سال 1973، پائولو و رائول عضوِ انجمنی شدند که علیه ایدئولوژی سرمایه‌داری فعالیت می‌کرد. آنها به تدریج مجموعه‌ی «کرینگ‌-ها» را چاپ کردند؛ مجموعه‌ای که در قالب داستان‌های مصور به مضامین آزادی‌خواهانه می‌پرداخت. حکومت دیکتاتوری برزیل در آن زمان، انتشار «کرینگ-‌ها» را محکوم و توقیف کرد و کوئیلو و سی شاس را دستگیر کرد. دردسرهایی که کوئیلو در اثر این اتفاق متحمل شد، نقطه‌ی عطفی در زندگی‌اش ساخت.

پائولو کوئیلو پس از آزادی، در سن بیست و شش سالگی، تصمیم گرفت به زندگی طبیعی بازگردد. پس در یک شرکت تولید موسیقی مشغول به کار شد و چندی بعد ازدواج کرد. اما این شغل دوامی نداشت و پس از آن چند شغل دیگر عوض کرد و از همسرش نیز جدا شد. اما هیچ‌وقت سفر را ترک نکرد. چند سال بعد و در گیر و دار نوشتن و شعر سرودن، با کریستینا اویتیسیکا آشنا شد و ازدواج کرد. آنها که برای ماه عسل به اروپا سفر کرده بودند، از اردوگاه مرگِ داخائو بازدید کردند. در این بازدید، اشراقی به کوئیلو دست داد و در حالت اشراق، مردی را دید. دو ماه بعد، همان مرد را در کافه‌ای در آمستردام دید. آن مرد به کوئیلو گفت که دوباره به مذهب خویش بازگردد و توصیه کرد جاده‌ی سانتیاگو –جاده‌ای زیارتی در دوران قرون وسطی- را طی کند.

کتاب «خاطرات یک مغ» که در سال 1987 منتشر شد، تجربیات او در طول این سفرِ زیارتی است که در واقع نخستین کتابِ کوئیلو هم به شمار می‌رود. استقبال از این کتاب چندان نبود. با این حال، کوئیلو نوشتن را ادامه داد.

او در سال 1988 رمان «کیمیاگر» را نوشت. چاپ نخستِ این رمان در برزیل، همچون کتابِ اولش، بازخورد خوبی نداشت. اما انتشار سومین رمانِ کوئیلو با عنوان «بریدا» در سال 1990 توسط چاپخانه‌ای بزرگ و معروف، توجه‌ مخاطبان و منتقدان را به سویِ این نویسنده جلب کرد و در مدتی کوتاه هر سه کتاب، به ویژه «کیمیاگر»، در فهرست کتاب‌های پرفروش برزیل قرار گرفتند.

رمان «کیمیاگر» داستان چوپان جوانی است که برای یافتن گنجی که در رویا دیده، زندگی روزمره را رها می‌کند و قدم در سفری معنوی و سیر و سلوک می‌گذارد. این رمان که تاکنون یکی از تاثیرگذارترین آثار ادبی در جهان بوده است، رکورد فروش کتاب‌ را در طول تاریخ نشر برزیل شکسته است و در کشورهای بسیاری از جمله فرانسه، آمریکا، ایران و ... جزء پرفروش‌ترین و پرتیراژترین کتاب‌های سال بوده است.

موفقیت و استقبال از «کیمیاگر» دلگرمیِ عظیمی به پائولو کوئیلو داد به طوری که پس از آن، هر دو سال یک بار، یک اثر تازه از این نویسنده‌ی برزیلی منتشر شده است. اغلب کتاب‌های کوئیلو، کتاب‌هایی درباره‌ی اندیشه‌های معنوی، روانشناسیِ خودیاری و خودشناسی است. کتاب او درباره‌ی جنبه‌های معنوی زندگی، سختی‌ها و رنج‌های انسان، سخن می‌گوید و سعی دارد تا به زندگی معنایی امروزی و در عین حال ماورایی بدهد. کتاب‌های «کنار رود نشستم و گریستم» (1994)، «راهنمای رزم‌آور نور» (1997)، «کوه پنجم» (1996)، «شیطان و دوشیزه پریم» (2000) از جمله آثاری‌اند که در پی پاسخی به پرسش‌های زندگی بشر و جستن معنا برای زندگی هستند و از عرفان‌های شرقی بهره‌ی زیادی برده‌اند. چنین ویژگی‌هایی در کنار قدرت داستان‌گویی و جمله‌پردازی‌های کوئیلو سبب شده تا مخاطبان بیشتری جذبِ آثار او شوند.

«کیمیاگر» نخستین کتابِ ترجمه‌شده‌ی کوئیلو در ایران بود که در سال 1374 توسط نشر فرزان روز و با ترجمه‌ی دل‌آرا قهرمان، منتشر شد. استقبال از این کتاب در ایران چنان بود که طی دو سال بعدی، سه کتاب دیگر - «کنار رودخانه پیدرا نشستم و گریستم»، «دیدار با فرشتگان» و «سفر به دشت ستارگان»- نیز به فارسی ترجمه و منتشر شد. محبوبیت کوئیلو و آثارش در ایران، سبب شد تا در سال 1379 این نویسنده به دعوتِ نشر کاروان به ایران سفر کند. پائولو کوئیلو نه‌تنها نخستین نویسنده‌ی غیرمسلمانی بود که پس از انقلاب 1357 به ایران سفر کرد، بلکه نخستین نویسنده‌ای بود که برای ترجمه‌ی آثارش در ایران، اجازه‌ی رسمی از او گرفته شد و حق کپی‌رایت در مورد آثارش رعایت شد.

جالب آنکه، رمان‌های «ورونیکا تصمیم می‌گیرد بمیرد» و «شیطان و دوشیزه پریم» از جمله کتاب‌هایی بودند که بلافاصله پس از انتشار در برزیل، در ایران –به عنوان دومین کشور- منتشر شدند. و حتی رمان «زهیر» زودتر از برزیل، در اسفند 1383، برای نخستین بار در ایران به چاپ رسید- که البته سبب اعتراض مخاطبانِ برزیلی و هم‌وطن‌های کوئیلو شد.

کوئیلو طی دهه‌های گذشته با سازمان‌ها و مراکز خیریه و فعال در زمینه‌ی صلح، همچون مرکز صلح شیمون پرز، بنیاد شواب، یونسکو و ... همکاری داشته است. او همچنین تا به حال جوایز ملی و بین‌المللی متعددی کسب کرده. پائولو کوئیلو که اکنون دهه‌ی هشتم زندگی‌اش را می‌گذراند، همچنان در حال نوشتن کتاب‌های جدید است و نیز در روزنامه‌ها و نشریات برزیلی و اروپایی قلم می‌زند.

آثار:

خاطرات یک مغ(1987)

کیمیاگر(1988)

بریدا(1990)

عطیه برتر(1991)

والکیری ها(1992)

کنار رود پیدرا نشستم و گریستم(1994)

مکتوب(1994)

کوه پنجم(1996)

کتاب راهنمای رزم آور نور(1997)

نامه های عاشقانه یک پیامبر(1997)

دومین مکتوب(1997)

ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد(1998)

شیطان و دوشیزه پریم(2000)

پدران، فرزندان و نوه ها(2002)

زهیر(2004)

چون رود جاری باش(2005)

ساحره پورتوبلو (2006)

برنده تنهاست(2008)

الف(2010)

خیانت(2014)

جاسوس(2016)

برای مشاهده و خرید کتب پائولو کوئیلو به این لینک مراجعه بفرمایید.