شیرعلی نیا نماینده نگاه علمی و تاریخ‌نگارانه به انقلاب، شخصیت‌های انقلابی و جنگ ایران و عراق و... است.ایشان علی‌رغم علاقه به موضوع‌های تحقیقش مثل یک مورخ حرفه‌ای سلایق و دیدگاه‌های خود را آگاهانه از موضوعات تحقیقش جدا نگاه می‌دارد. این سبک کاری البته که مخالفان شدیدی بین موافقان تفسیر رسمی از انقلاب و جنگ، برایش به وجود آورده که نمونه آن را می‌توان در تنش بین محسن رضایی با ایشان دید، اما ایشان هیچ‌گاه از راهی که در آن قدم نهاده است برنگشته و مدام سعی در تکمیل اطلاعات و جزییات دقیق روایتش از انقلاب و جنگ 8ساله دارد.
31 شهریور 1359، سرآغاز دورانی از تاریخ انقلاب در ایران بود که تبعات و عواقبش سبب شد تا درون‌مایه‌ی بسیاری از آثار ساخته شده در حوزه‌های گوناگونی همچون ادبیات، سینما، نقاشی، موسیقی و ... را دفاع هشت ساله‌ی ایران در برابر عراق تشکیل دهد. بسیاری از علاقه‌مندان این برهه‌ی تاریخی در طول این سال‌ها تلاش کرده‌اند تا زوایای پنهان جنگ 8 ساله را یافته و در باب داستان‌های واقعی مربوط به جنگ، تعمق کنند.
"جعفر شیرعلی‌نیا"، پژوهش‌گر تاریخ دفاع مقدس و انقلاب، متولد 1357 است. رشته‌ی تحصیلی وی فیزیک هسته‌ای است اما به دلیل علاقه و گرایش شخصی‌اش به تاریخ، سالیان زیادی را صرف مطالعه و تحقیق در زمینه جنگ تحمیلی و زندگی آیتالله خمینی (ره) و آیت الله خامنه‌ای کرد. مطالعات شیرعلی نیا سبب تألیف دو دایره المعارف جامع در زمینه زندگی رهبران انقلاب اسلامی شد که اطلاعاتی در باب زندگی شخصی ایشان و فعالیت‌های سیاسی را در بر می‌گیرد.
در اینجا نگاهی می‌اندازیم به کتاب‌های منتشرشده از "جعفر شیرعلی نیا":
1. بحران بالا می‌گیرد: روایت ناآرامی‌های مناطق کردنشین کردستان - کرمانشاه - آذربایجان غربی:
این کتاب اثر مشترکی است از "جعفر شیرعلی نیا" و "یزدان کریمی" که به مبحث امنیت کردستان در بحبوبه انقلاب و روزهای پرالتهاب پس‌ازآن می‌پردازد و حوادث کردستان را از سال‌های 1357 تا 1375 موردبررسی قرار می‌دهد. در پایان کتاب نیز مؤلفان به معرفی سه استان آذربایجان غربی، کردستان، و کرمانشاه پرداخته‌اند.
در بخشی از مقدمه این کتاب که توسط نشر "فاتحان" منتشرشده است می‌خوانیم: «فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا، به نمایندگان هیات ایرانی می‌گوید انقلاب شما انقلاب بزرگی بود و من عظمتش را می‌دانم. شما با آمریکایی‌ها جنگیدید و آنها را از کشورتان بیرون کردید. اما برای من مهم‌تر این است که بدانم شما چه گونه امنیت کردستان را تأمین کردید؟ این کار شما برای من از پیروزی انقلابتان مهم‌تر است. کاسترو خود با مبارزات چریکی به قدرت رسیده است و می‌داند سخت‌ترین کار برای هر حکومتی مبارزه با چریک‌هاست. آمریکا و شوروی هم در جنگ‌های چریکی ویتنام و افغانستان شکست خوردند. آن روزها در مناطق کردنشین نیروهای انقلاب- سپاه، ارتش، ژاندارمری، شهربانی، جهاد سازندگی و پیشمرگان مسلمان کرد- هم با ضدانقلاب می‌جنگیدند و هم با ارتش عراق. ارتش‌های کلاسیک جهان، زبان سخن گفتن با مردم را نمی‌دانند. در کردستان نیرویی می‌جنگید که مردم را از ضدانقلاب جدا می‌دانست. کردها را با خود همراه کرد و با کمک آنها امنیت را به منطقه برگرداند.»
2. مجموعه کتاب راوی، جبهه میانی:
این کتاب حاصل تحقیق‌ها و پژوهش‌های "جعفر شیرعلی‌نیا" و "محمدجواد اکبرپور" است که توسط نشر "فاتحان" منتشرشده است. یکی از مهم‌ترین نقاط قوت این کتاب، گردآوردی مصاحبه‌هایی است که با فرماندهان حاضر در دفاع مقدس به‌عمل‌آمده است. تدوین این کتاب در بخش‌های «روزهای دور»، «روزهای جنگ»، «سرزمین بی‌غروب» و «نبرد برگزیده» انجام شده است که هرکدام مباحث گوناگونی را شامل می‌شوند.
«روزهای دور» و «روزهای جنگ» به معرفی جغرافیای مناطق هدف گرفته‌شده برای جنگ و تاریخ آن منطقه می‌پردازد و مروری است بر سیر جنگ تحمیلی در آن مناطق. «سرزمین بی‌غروب» جنگ را در نقاطی معین و به‌خصوص روایت می‌کند و «نبردهای برگزیده» خاطرات و اطلاعات سیاسی مهم راجع به مناطقی خاص از جنگ را ارائه می‌دهد.
اثرات مجموعه «کتاب راوی، جبهه میانی» را این عناوین تشکیل می‌دهند: «مأموریت غیرممکن»، «عملیات بارانی»، «نجات شهر»، «بازی قرمز» و «آتش سرد».»
نخستین اثر به بررسی عملیات "مرصاد" و مباحث پیرامون آن پرداخته است.
دومین اثر تشریح جنگ را در شهر "دهلران" انجام داده است.
سومین اثر تاریخ "مهران" را در جنگ تحمیلی موردبررسی قرار داده است.
چهارمین اثر جنگ را در ارتفاعات "میمک" موردتوجه قرار داده و در پنجمین اثر با وضعیت "سومار" و "نفت شهر" در طول جنگ آشنا می‌شویم.
هر کدام از آثار این مجموعه بین 135 تا 150 صفحه‌اند و این مجموعه در بیست و هشتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1389، برگزیده بخش ایثار و شهادت شد.
این کتاب یکی از کامل‌ترین، بهترین و بی‌طرفانه‌ترین کتاب‌هایی است که در مورد جنگ ایران و عراق در سال‌های اخیر در ایران نگاشته شده است. شیرعلی‌نیا که شجاعت، صداقت و رویکرد علمی‌اش در مواجهه با پدیده‌های تاریخی، هم‌اینک به همه اثبات شده در این کتاب واقعا سنگ تمام گذاشته و اثری را آفریده که کمتر مشابهی حتی در زمینه های مشابه آن نیز وجود دارد.
رویکرد علمی و دقیق مولف در این کتاب که مهم‌ترین کتابش محسوب می‌شود، مبتنی بر اصول و پایه‌هایی است که بدین صورت می‌توان برشمارد:
- بررسی تاریخ جنگ نه دفاع مقدس. به تعبیر ایشان، مادامی که ما کلیت اتفاقات 8ساله‌ی جنگ را در پرتو، دفاع مقدس بشناسیم و فرماندهان و عملیات‌ها را از حالت تقدس خارج نکنیم، راهی به شناخت واقعیات جنگ نخواهیم برد. بنابراین عنوان کتاب، «تاریخ جنگ ایران و عراق» است و نه دفاع مقدس.
-نپذیرفتن تفسیر رسمی و حکومتی از جنگ 8ساله. شیرعلی نیا به واسطه بررسی اسناد و مدارک و مصاحبه‌های فراوان با فرماندهان عملیات‌ها، تصویری از از جنگ را ترسیم می‌کند که با تفسیر فرماندهانی که هنوز در قدرت هستند، بسیار متفاوت است. وی حفره‌ها و ضعف‌های بنیادین تفسیر رسمی را آشکار می‌سازد تا جایی که عملاً دفاع کردن از آن تفاسیر صرفاً با پناه بردن به تقدس جنگ و فرماندهان امکان‌پذیر است و نه دفاع زمینی و عقلایی.
- تلاش وی برای ترسیم دقیق زمینه‌های اتفاقات مهم و غیر مهم جنگ مثل عملیات‌ها، تصمیم‌های سیاسی بعضی از فرماندهان ارشد بدون توجه به موقعیت جنگ( مثل حضور در ستادهای انتخاباتی قبل از عملیاتی که منجر به تلفات گسترده شد)، اشتباهات مرگبار در مهندسی جنگ و.. . تلاش وی برای ترسیم جزییات و زمینه‌ها، به این معنی است که فقدان کتاب و روایات واقعی از جنگ را به خوبی درک کرده و سعی در ترمیم این آسیب دارد.
بنا به دلایل فوق و برای اثبات زمینی بودن جنگ، مولف در کتاب از 1000 عکس مستند تاریخی، 200 نقشه و 40 جدول و نمودار آماری و همچنین 200 عکس اختصاصی استفاده می‌کند! بسیاری از عکس‌های این کتاب برای بار اول است که دیده می‌شوند. در این کتاب مخاطب نه‌تنها با صحنه‌های جنگ مواجه می‌شود بلکه با عناصری مثل لباس‌های نظامی، تبلیغات نظامی و ... نیز آشنا می‌شود.
مخاطب با خواندن این کتاب میتواند به‌راحتی وقایع جنگ را در ذهن خود بازسازی کند. این کتاب قرار است به زبان‌های عربی، فرانسوی و انگلیسی هم ترجمه شود.
صهیونیسم، به‌عنوان یکی از جنجال‌برانگیزترین مباحث سیاسی معاصر، برای افراد گوناگون تعابیر و تفاسیر متعددی را در برمی‌گیرد. برای عده‌ای مهلک شمرده می‌شود و برای عده‌ای دیگر ریشه دوانده در تاریخ دور و دراز جغرافیایی. عده‌ای را به سعادت رسانده و عده‌ای دیگر را محکوم کرده به ویرانی و آوارگی. نظرات ضدونقیض فراوانی درباره آن وجود دارد که پرسش‌های بی‌شماری را نیز خواهد ساخت. در کتاب "دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم" نگاهی شده به پیدایش و تاریخ شکل‌گیری این ایدئولوژی و خوانندگان می‌توانند پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود را در آن بیابند.
کتاب را جعفر شیرعلی و چند تن از همکارانش ترجمه کرده‌اند و نشر سایان به نفیس‌ترین شکل ممکن آن را به انتشار رسانده است.
5. هشت سال این‌گونه گذشت:
این کتاب روایت آغاز تا پایان جنگ عراق و ایران است. "هشت سال این‌گونه گذشت" که مشتمل بر بیش از 100 قطعه عکس است، به بازنمایی تاریخ جنگ پرداخته است و توضیحاتی را مبنی بر وقایع هرکدام از سال‌های جنگ ارائه داده است که اطلاعات مهمی را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
این کتاب در 68 صفحه و توسط انتشارات "سوره مهر" منتشرشده است.
در این کتاب برای نخستین بار اسناد و تصاویر دیده نشده از زندگی و زمانه شهید بهشتی گردآوری شده است که بخش مهمی از آن ها به دوران مذاکرات شورای انقلاب در سال‌های حساس پس از پیروزی انقلاب اختصاص دارد. بسیاری از دیدگاه‌ها و فعالیت های آیتالله بهشتی که در این کتاب آمده است پس از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان تازه است و مخاطب این کتاب چندان با آنها آشنایی ندارد. مطالب این کتاب بر مبنای آثار، مصاحبهها و مذاکرات منتشر نشده شورای انقلاب تالیف شده است که میتواند به عنوان اسناد مهمی مورد توجه محققان و مورخان انقلاب اسلامی قرار گیرد.
کتاب پیش‌رو کتابی است که شخص آیتالله هاشمی رفسنجانی آن را تایید می‌کرد و همچنین منتقدان و تاریخ‌نگاران نیز آن را بهترین اثر برای شناخت ایشان معرفی می‌نمایند. این کتاب در قالب ده فصل به زندگی، اندیشه‌ها و فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آیتالله هاشمی‌رفسنجانی، از تولد وی در سال 1313 ه.ش گرفته تا سال‌های اخیر می‌پردازد.
تحقیق اولیه این کار برای جعفر شیرعلی‌نیا یک سال به طول انجامیده، سپس نویسنده در بهار سال 1392 ه.ش شروع به تجمیع تحقیق‌ها و ارزیابی آنها برای نگارش اثر کرده و در زمستان 1393 ه.ش با توجه به تحقیقات انجام شده و برای پرکردن خلاهای مشخص شده از آیتالله هاشمی‌رفسنجانی تقاضای مصاحبه می‌کند.
نویسنده این کتاب سعی کرده روایتی منصفانه از زندگی، اندیشه‌ها و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی آیتالله هاشمی داشته باشد؛ ازاین‌رو هر چه کتاب به زمان حال نزدیک‌تر شده از پرداختن و اظهارنظر قطعی درباره موضوعاتی که به نظر می‌رسند هنوز ابعاد ناشناخته بسیاری دارند پرهیز کرده است.
این کتاب 992 صفحه‌ای، روایت‌گر دوره‌ای 75 ساله از زندگی سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران است؛ دوره‌ای که دربردارنده ایام کودکی، سال‌های تحصیل تا مبارزه و شکست طاغوت، وقایع دهه 60 و سالیانی که در سمت ریاست جمهوری ایفای نقش نمودند و دربردارنده ایام جنگ نیز هست. این اثر بیش از دو دهه رهبری حکومت جمهوری اسلامی ایران را نیز در خود جای داده است. شیر علی نیا در این کتاب به خوبی راوی وقایع داخلی و خارجی در سطح خاورمیانه و اروپا از منظر آیه الله خامنه‌ای بوده و تلفیقی بکر از سیاست، تاریخ، اجتماع و فرهنگ را به مخاطب عرضه نموده است.
در اثر پیش رو بیشتر از 1200 عکس منتشر نشده از آیت الله خامنه‌ای ارائه گردیده که در واقع در قالب تکمیل کننده مباحث کتاب به شمار می‌روند.
شیرعلی نیا علاوه بر تالیف کتاب فوق، کتاب مصوری به حالت دایره‌المعارف از زندگی شخصی و سیاسی و فکری آیت الله خمینی نیز گردآوری کرده است و در آن به صورت مفصل و بی‌طرفانه وقایع زیست ایشان از ابتدا تا پیروزی انقلاب و پس از آن را نیز بررسی می نماید.
در نتیجه:
شیرعلی نیا نماینده نگاه علمی و تاریخ‌نگارانه به انقلاب، شخصیت‌های انقلابی و جنگ ایران و عراق و... است.ایشان علی‌رغم علاقه به موضوع‌های تحقیقش مثل یک مورخ حرفه‌ای سلایق و دیدگاه‌های خود را آگاهانه از موضوعات تحقیقش جدا نگاه می‌دارد. این سبک کاری البته که مخالفان شدیدی بین موافقان تفسیر رسمی از انقلاب و جنگ، برایش به وجود آورده که نمونه آن را می‌توان در تنش بین محسن رضایی با ایشان دید، اما ایشان هیچ‌گاه از راهی که در آن قدم نهاده است برنگشته و مدام سعی در تکمیل اطلاعات و جزییات دقیق روایتش از انقلاب و جنگ 8ساله دارد.
این سعی مدام و کوشش همیشگی در ارائه روایتی منزه و بدون تناقض از تاریخ است که وی را حتی بین مخالفانش، محترم نگاه داشته است.
علاقه‌مندان به کتاب‌های "جعفر شیرعلی‌نیا" می‌توانند آثار این پژوهش‌گر را از سایت فروش آنلاین کتاب ساربوک تهیه کنند.
