مصطفی رحماندوست
«مصطفی رحماندوست» شاعر، نگارنده، مدرس دانشگاه و مترجم آثار کودک و نوجوان، در نخستین روز از تیرماه 1329 در همدان دیده به جهان گشود. شهرت او شاید بیشتر به واسطه شعرهای معروف «صد دانه یاقوت» و «خوشا به حالت ای روستایی» است.
سال 1357 زمانی که جوانی 28 ساله بود با «آذر رضایی» که معلم و مترجم بود وصلت کرد. حاصل این ازدواج سه فرزند با اسامی مونس، متین و مرضیه شد. مجتبی برادر وی نیز شاعر و سیاستمدار بنام همدانی است که بیشتر شهرت خویش را به واسطه اظهار نظرهای تند پیرامون مسائل بین الملل اخذ نموده است.
استعداد ذاتی مصطفی در زمینه شاعری زمانی که کلاس پنجم ابتدایی بود برای نخستین بار توسط معلمش در مدرسه کشف شد. وی از آن پس سعی کرد تا شاعری را به صورت جدی‌تر پیگیر شود و به پرورش آن کمر همت بست. با اتمام دوره ابتدایی، سه سال اول متوسطه را در دبیرستان ابن سینا پشت سر نهاد و سه ساله دوم را بر حسب علاقه و استعدادی که در درون خویش همواره احساس می‌نمود در رشته ادبی دبیرستان امیرکبیر به اتمام رساند. همزمان به توصیه پدر دروس حوزوی را نیز در همین سال‌های دبیرستان فرا گرفت و سطح یک حوزه را نزد سه معلم، که یکی از ایشان افغان بود و بر حسب علاقه شخصی به ادب فارسی ضمن دروس حوزوی به تفسیر برخی اشعار نیز می‌پرداخت پشت سر نهاد.
مصطفی در نقاشی و موسیقی نیز طبع آزمایی کرد؛ اما استعداد خود را در شعر یافت. وی در موسیقی تنها توانست تا اجرای سنتور در مراسم مدرسه پیش برود. وی سال 1349 به منظور اتمام تحصیلات خود به تهران رفت و در رشته زبان و ادبیات فارسی مشغول تحصیل شد و در همین سال‌ها باب آشنایی با دکتر علی شریعتی، شهید استاد مرتضی مطهری و شهید دکتر بهشتی برای وی گسترده شد.
نخستین اثر وی در یک مجله محلی، هنگامی چاپ شد که دانش آموزی دبیرستانی بود؛ پس از آن در دوران دانشجویی داستان‌ها و اشعار بسیار زیادی به رشته تحریر درآورد و منتشر نمود. تمام آثار وی در این سال‌ها مربوط به حوزه بزرگسال بود تا آن‌که در سال‌های پایانی تحصیلات دانشگاهی خود با ادبیات کودک و نوجوان آشنا شد و با مطالعه روانشناسی و ساده‌نویسی نخستین اثر داستانی کودکانه خود یعنی سربداران و خاله خودپسند را به رشته تحریر درآورد و پس از آن برای این گروه سنی اقدام به سرودن اشعار متعدد نمود.
وی هنگامی که موفق به کسب لیسانس ادب فارسی از دانشگاه تهران شد همزمان عهده‌دار سمت کارشناس کتب خطی در کتابخانه مجلس گردید. وی بعدها عهده‌دار عناوینی از قبیل مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدیر مسئول نشریات رشد، سردبیر رشد دانش آموز، سردبیر و پدیدآورنده سروش کودکان و نوجوانان نیز شد.
رحماندوست مدت سه سال در سمت مدیر کل دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران بود و بعدها اذعان داشت شروع مسیر وی برای منتقل کردن ادبیات منتخب کودکان و نوجوانان ایران به سایر زبان‌ها بوده است. او همچنین مدرس داستان‌نویسی و ادبیات کودکان و نوجوانان در دانشکده‌های ادبیات نیز بوده است.
وی بنا به گزینش شخصی خویش سال‌های طولانی در سمت‌های دیگر که تماما به حوزه کودک و نوجوان مرتبط بوده به قرار زیر ایفای نقش نموده:
- مدیربرنامه کودک سیما
- مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
- سردبیر نشریه پویه
- مدیر مسئول مجله‌های رشد
- سردبیر رشد دانش‌آموز
- سردبیرسروش‌کودکان
- عضو هیأ‌ت‌های داوری کتاب سال، جشنواره‌های کتاب و مطبوعات کودکان
- عضو هیأ‌ت های داوران‌کتاب سال، جشنواره‌های بین‌المللی فیلم کودکان
- عضو شورای موسیقی کودکان
- بررسی و معرفی آثار
از ایشان تا امروز 116 اثر در قالب شعر کودک و نوجوان نگارش و بعضا ترجمه شده است. تیراژ مجموعه آثار منتشر شده از وی به بیشتر از 5 و نیم میلیون نسخه می‌رسد که این خود در حوزه ادب کودک و نوجوان یک رکورد محسوب می‌شود.
از جمله آثار منتشر شده از وی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- فرهنگ آسان: دانشنامه مختص کودکان و نوجوانان
- فرهنگ ضرب‌المثل‌ها: مجموعه‌ای ممتاز از ضرب‌المثل‌های فارسی
- ترانه‌های نوازش: دربردارنده مجموعه‌ای از لالایی‌ها که در آن بین «لالایی عاشورا» بسیار مورد عنایت واقع گردید.
مجموعه اشعار «قصه پنج انگشت» و «بازی با انگشت‌ها» که به ادبیات فولکلور کشور گره خورده و برخی از اشعار این مجموعه همچنین به زبان سوئدی ترجمه شده است.
برخی دیگر از اشعار منتشر شده وی به شرح زیر است:
- ۲ پر ۲ پر ۴ پر
- آسمان هم خندید
- ترانه های نوازش
- بازی شیرین است
- درسی برای گنجشک
- توپ در تاریکی
- بچه ها را دوست دارم
- هفت حکایت از پیامبر و بچه ها
- مرغ قشنگ تپلی
- پرنده گفت: به! به !
- صدای ساز می آید
- صلح
- مرغ افتاد و مرد، خروس غصه خورد
- زیباتر از بهار
- هفت حکایت از بچه ها و حضرت علی (علیه السلام)
- غول کوچولو آمده! بترس لولو آمده
- رنگ و وارنگ از همه رنگ
- سفره شام، پرستار صبح شد
- نسیم نانوا
- خوش به حال ماهی ها
- قصه گویی، اهمیت و راه و رسم آن
وی با منتشر کردن بعضی از آثار خویش تحت عنوان عمو مصطفی در آمریکا، امکان خواندن، شنیدن و خرید آثارش را برای خردسالان و نوجوانان ایرانی خارج از ایران نیز فراهم ساخته است.