به بهانه بزرگداشت حکیم عمر خیام
به قلم: مریم عسگری
بر خیز و مخور غم جهان گذران
خوش باش و دمی به شادمانی گذران
در طبع جهان اگر وفایی بودی
نوبت به تو خود نیامدی از دگران
غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری مشهور به حکیم عمر خیام فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در 427 ه. ش. در نیشابور زاده شد و در سال 510 ه. ش. درگذشت (هرچند در حقیقت در مورد زادروز و درگذشت وی اطلاعات دقیقی در دست نیست و در منابع مختلف سال‌های متفاوتی ذکر شده است).
وی در ترتیب رصد ملکشاهی و اصلاح تقویم جلالی همکاری داشت. گرچه جایگاه علمی خیام بسی بالاتر از جایگاه ادبی اوست، وی را بیش‌تر به واسطه‌ی رباعیاتش می‌شناسند، که بسیاری از این رباعیات نیز در حقیقت منسوب به خیام است. صادق هدایت نخستین کسی در ایران دانسته شده است که برای تشخیص رباعیات اصیل خیام دست به کاری پژوهشی زده است و دو اثر درباره‌ی خیام منتشر کرده است؛ یکی مقاله‌ی «مقدمه‌ای بر رباعیات خیام» در سال ۱۳۰۳ خورشیدی و دیگری کتاب ترانه‌های خیام در سال ۱۳۱۳ خورشیدی. در سال ۱۳۲۱ خورشیدی نیز محمدعلی فروغی و قاسم غنی کتاب «رباعیات حکیم خیام نیشابوری» را منتشر کردند که شامل مقدمه‌ای نسبتاً طولانی است و در آن ۱۸۷ رباعی از میان رباعیات منسوب به خیام، اصیل تشخیص داده شده است. رباعیات خیام شهرت جهانی دارد و به زبان‌های زیادی از جمله انگلیسی و فرانسه ترجمه شده است.
یکی از برجسته‌ترین کارهای وی را می‌توان اصلاح گاهشماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک، که در دوره‌ی سلطنت ملک‌شاه سلجوقی بود، دانست.
بیست و هشتم اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم عمر خیام، رباعی‌سرا، ریاضی‌دان، فیلسوف و ستاره‌شناس بزرگ ایران گرامی باد.
آثار خیام را می‌توانید از فروشگاه اینترتی ساربوک تهیه کنید و جلوی درب منزل خود تحویل بگیرید.