همایش سعدی و شیلر
همایش «سعدی و شیلر» به‌مناسبت روز سعدی با حضور مایکل کلور برشتولد سفیر آلمان در ایران، محمود حدادی، فرانک هاشمی، سعید فیروزآبادی، علی عبداللهی، فاطمه خداکرمی و علی‌اصغر محمدخانی در تاریخ 27 فروردین و در محل مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
.jpg)
روز اول اردیبهشت، که مصادف با آغاز نگارش گلستان سعدی است، به عنوان روز "بزرگداشت سعدی" انتخاب شده است. بیست سال اخیردر این روز در شیراز و مراگز فرهنگی مختلف نشست و گردهمایی هایی برگزار شده است. امسال نیز دویستمین سالگرد انتشار «دیوان غربی-شرقی» گوته و فرصتی بسیار مناسب برای تدارک برنامه‌هایی با موضوعیت گفت‌وگوی غرب و شرق به بهانه این مهم‌ترین اثر شکل‌دهنده گفت‌وگویی میان غرب و شرق است.
معاون فرهنگی شهر کتاب ضمن بیان اینکه می‌توان سعدی و شیلر را در جنبه تربیتی، آموزشی، تعلیمی، فرهنگی و زیبایی‌شناختی بررسی کرد، گفت: یوسف اعتصام‌الملک در سال ۱۲۸۵ اثری از شیلر را ترجمه کرد. این نخستین برگردان از ادبیات آلمانی به فارسی بود. بعد از او بزرگانی از جمال‌زاده و بزرگ علوی تا عبدالحسین میکده برگردان آثار شیلر را دنبال کردند. گوته درباره شیلر می‌گوید: «مردم آلمان درباره اینکه من مهم‌ترم یا شیلر، بسیار با هم به جدال برخاستند، اما آنها باید از این بابت خوشحال باشند که اعجوبه‌هایی مانند ما دارند تا بتوانند پیوسته درباره‌شان به بحث و جدل بپردازند». ما هم در ایران خوشحالیم و افتخار می‌کنیم که ملت ایران و آلمان اعجوبه‌های ادبی‌ای مانند حافظ و سعدی، شیلر و گوته دارند که بعد از سال‌ها هنوز این فرصت را برایمان فراهم می‌کنند که درباره‌شان بحث کنیم.
سفیر آلمان در ایران، در بخش بعدی این مراسم گفت: سال ۲۰۱۹ برای روابط فرهنگی ایران و آلمان اهمیت ویژه‌ای دارد. دویست سال پیش، یوهان ولفگانگ گوته «دیوان غربی-شرقی» را با الهام از حافظ، شاعر ایرانی، منتشر کرد. این دیوان به برجسته‌ترین نماد روابط فرهنگی ما بدل شد و آن‌قدر اهمیت یافت که پیکره‌ای از حافظ و گوته تزیین‌بخش شهر وایمار در ایالت تورینگن آلمان شد. همچنین، باعث شد که امسال سفارت آلمان با همکاری شهرداری شیراز هفته فرهنگی آلمان را در این شهر برگزار کند و روابط و تعاملات میان دو فرهنگ را در این شهر جشن بگیرد.
مایکل کلور برشتولد، گفت: گوته و حافظ جدا از چند هزار کیلومتر فاصله مکانی، پانصد سال فاصله زمانی داشتند و هرگز یکدیگر را ندیدند. اما ملاقات لزوماً فیزیکی نیست و می‌تواند در عالم خیال هم اتفاق بیفتد. همان‌طور که در ملاقات روحی گوته و حافظ اتفاق افتاد و به نظرم اگر دویست سال دیگر هم بتواند ما را مسحور خودش نگه دارد، می‌تواند بسیار الهام‌بخش باشد. در مورد شیلر و سعدی هم شاید بتوانیم از دیداری خیالی حرف بزنیم. میان این دو شخصیت برجسته نیز حدود پانصد سال فاصله زمانی هست.
کوروش کمالی سروستانی مدیر بنیاد سعدی در سخنرانی خود در این مراسم ضمن اشاره به تصمیم بنیاد سعدی مبنی بر لغو برنامه موسیقی در آرامگاه سعدی و اختصاص هزینه آن به مردم گرفتار سیل در شیراز، درباره کارنامه سعدی‌پژوهشی سالانه، گفت: بر اساس آمار در سال ۱۳۹۷، جمعاً ۱۸۴ عنوان کتاب در شمارگان ۱۷۰۰۰۰ در رابطه با سعدی منتشر شده است. از این مجموعه ۱۳۱ عنوان چاپ اولی و ۵۳ عنوان چاپ مجدد است. در مقایسه با سال‌های گذشته، با اندکی افت در چاپ کتاب‌های سعدی مواجه‌ایم. حدود پانزده سال پیش، این میزان ۵۷۰ عنوان در شمارگان سه‌برابری بود. این نشان می‌دهد که باید برای افزایش گرایش به ادبیات کلاسیک کارهایی کرد.
وی نقش سعدی در جایگاه سفیر ادبیات فارسی و اندیشه نو در غرب و به‌ویژه آلمان، گفت: گوته به‌شدت تحت تأثیر ترجمه آلمانی اولئاریوس از «گلستان» بود. این اولین کتابی است که از ادبیات فارسی به آلمانی ترجمه می‌شود و انتشارش بهانه‌ای برای جلب توجه شاعران، نویسندگان و حتی تجددخواهان اروپا، به‌خصوص فرانسه و آلمان، به سعدی می‌شود. بسیاری مثل دیدرو «گلستان» را هم‌آهنگ و هم‌زبان و همدل خود می‌دانند. حتی برخی معتقدند اگر گلستان به زبان لاتین بود، شاید نگاهی که به پدران رنسانس در اروپا است به سعدی هم معطوف می‌شد.
مدیر بنیاد سعدی ادامه داد: گرچه اختلاف نمی‌تواند اتحاد تأثیر مشخصی داشته باشد، در تحلیل نویسندگان و شاعران کلاسیک جهان راز ماندگاری ایشان مشترک است: امانیسم، انسان‌دوستی، صلح، طرفداری از فضیلت، نقد رذیلت. در واقع، انتخاب شاعران و نویسندگان بزرگ فرهنگ‌های مختلف بهانه‌ای برای دوباره نشان دادن آن است که آنچه در قالب غزل و نمایشنامه و داستان ماندگار است، همواره نگاه راستین به انسان است. نگاه سعدی و شیلر به اخلاق و آرامان‌گرایی اخلاقی فردی و جمعی از این نوع است. اگر علم اخلاق را فنی بدانیم که پیرامون مَلَکات وجودی انسان گفت‌وگو می‌کند تا فضایل از رذایل متمایز شود و انسان بتواند خودش را به فضایل آراسته و از رذایل پاک کند، در اعماق جان و روح انسان‌ها ریشه درونی و باطنی دارد و باعث می‌شود اعمال نیک به مقتضای فضایل درونی در اجتماع ستایش شوند.در ادامه همایش در مورد تاثیرات سعدی بر گوته و نگارش دیوان غربی و شرقی و شیلر سخنرانی هایی برگزار شد.
- منبع: خبرگزاری مهر