گیله مرد اثر نویسندۀ توانای ایران، بزرگ علوی است. این اثر که یکی از تأثیرگذارترین داستانها در تاریخ ادبیات ایران است و باعث به وجود آمدن موجی در نوشتن داستاهای واقع‌گرای سیاسی در ایران شد، روایتگر دهقانی شورش اهل گیلان است که بعد از پیوستن به جنبش‌های دهقانی در منطقه‌ای که زندگی می‌کرده است، توسط ماموران تعقیب و ناچار به جنگل می‌گریزد. زن وی در این ماجرا توسط ماموران کشته می‌شود و خود نیز توسط آنها دستگیر می‌گردد. شخصیت‌های اصلی این داستان گیله مرد(دهقان شورشی) و دو مامور همراه وی هستند که قصد دارند وی را برای محاکمه به فومن(مرکز شهر) ببرند. داستان روایتگر طی کردن این مسیر و حوادثی است که برای این شخصیتها رخ می‌دهد.

بزرگ علوی که یکی از بزرگترین نویسنده‌گان تاریخ ادبیات ایران است در این اثر سعی کرده است روایتی واقع‌گرایانه از ایران بعد از شهریور سال 1320 و خفقان موجود در کشور ارائه دهد. نویسنده که تجربۀ زندانی شدن در دوران حکومت رضاخان را داشته است توانسته به زیبایی هر چه تمامتر تجربیات خود را در خلق فضای مشابه به کار گیرد.

گیله مرد یکی از مشهورترین آثار بزرگ علوی است که توانسته جایگاهی رفیع در ادبیات داستانی ایران برای خود بیابد. از مهمترین ویژگی‌های این داستان می‌توان به شخصیتهای به شدت باورپذیر، خلق فضای مرتبط با خفقان ایران در آن دوره همچون صدای نالۀ زنی که در تمام سفر آن سه نفر به گوش می‌رسد اشاره نمود.

هم در کتاب «گیله مرد» و هم در دیگر آثار بزرگ علوی می‌توان دولایۀ داستانی مشاهده نمود، لایۀ بیرونی داستان که به شدت واقع‌گرایانه است و نویسنده توانسته توصیفی روان از حوادث خلق شده ارائه دهد و لایۀ درونی داستان که نمادین است و نویسنده سعی کرده است با خلق داستان‌ها و شخصیت‌های که نمایندۀ طبقه‌ها و قشر‌های مختلف ایران هستند، تصویری از ایران عصر خود ارائه دهد.