وزیر رژیم پهلوی شیفته‌ی ادبیات بود و خواننده پر و پا قرص شاعران بزرگ فرانسوی به شمار می‌رفت ، اینکه هویدا علاقه‌ی خاصی به جمع‌های روشنفکری داشت : صادق هدایت ، صادق چوبک و ابراهیم گلستان از دوستان نزدیکش بودند ، همه و همه نشان می‌دهد که او آدم خاصی بود. اگر چه این خاص بودن با انگِ همجنس‌گرایی و بهایی‌ بودن هویدا همواره تکفیر می‌شد، اما میلانی جنبه‌های دیگری از زندگی خاص هویدا را تصویر می‌کند. او در میان مجموعه‌ای از کارگزاران سلطنتی که آلوده به فساد اقتصادی بودند، کمتر علاقه‌ای به مکنت داشت. از طرف دیگر او علاقه‌ی چندانی به قدرت نیز نداشت و یا به قول ابراهیم گلستان ، چنین وانمود می‌کرد.
اما تمام ویژگی‌های منحصر به فرد هویدا، به هیچ وجه توجیه‌کننده‌ی عملکرد او در دوران نخست‌وزیری نیست. نکته‌ای که بی‌عملی هویدا را بغرنج ‌تر می‌کند (اگر فرض کنیم که خود نقشی در فساد مالی و حکومتی دربار نداشت) همین ویژگی‌های مثبت او بود. اگر ذهن فعال جامعه ، در نگاهی کلان‌نگرانه انفعالِ کارگزارانی را که همچون هویدا باسواد نبودند بپذیرد ؛ قطعاً به سختی قادر خواهد بود که تسلیم هویدا را در قبال استبداد محمدرضاشاه قبول کند. هویدا در این زمینه نیز در بین سیاستمداران در اقلیت بود. او سرسپرده بود و می‌دانست که سرسپرده است و از آن مهم‌تر معنای استقلال را می‌فهمید و این مساله‌ی کوچکی نیست

این کتاب روایت فارسی کتاب "معمای هویدا "است که با ترجمه خود مولف ـ دکتر عباس میلانی -به چاپ سوم رسیده است .گفتنی است چندی پیش، ترجمه‌ای از همین کتاب به قلم مترجم دیگری با عنوان" :ابوالهول ایرانی، امیر عباس هویدا و معمای انقلاب " منتشر گردید .کتاب سرگذشت مفصل و مستند "امیرعباس هویدا "است که مدت سیزده سال نخست وزیر ایران بود .او عالی‌ترین مقام رژیم پهلوی بود که در ایران ماند و پس از پیروزی انقلاب، محاکمه و اعدام گردید .مولف در تدوین کتاب، از خاطرات، مشاهدات و اطلاعات گروه کثیری از افراد مرتبط با هویدا، همچنین نامه‌ها و اسناد و منابع مکتوب بسیاری بهره‌جسته است .کتاب از شانزده فصل تشکیل شده است .در فصل نخست چگونگی دستگیری هویدا و بازداشت او در مدرسه رفاه، و انتقال به زندان قصر، مصاحبه با چند خبرنگار فرانسوی در آن ایام، شرح داده شده، افزون بر آن، تصویری از روزهای نخست انقلاب ارائه شده است .فصل دوم با شرح زندگی هویدا از زمان تولد آغاز می‌شود، سپس مراحل تحصیل (در داخل و خارج از ایران)، مسافرت‌ها، مشاغل، خصوصیات فردی و اجتماعی و شخصیتی او را دربر می‌گیرد .در پایان نیز گزارشی از جریان دادگاه و محاکمه و اعدام هویدا آمده .عناوین فصل‌های کتاب از این قرار است1 :ـ پل حسرت، 2ـ برزخ برون، 3ـ زائر پاریس، 4ـ سرزمین عجایب، 5ـ بازگشت به پاریس، 6ـ سال‌های سرگردانی، 7ـ انقلاب سفید، 8ـ کانون مترقی، 9ـ زمستان ناخرسندی‌ها، 10ـ یادداشت‌های زمان جنگ، 11ـ سیاست در بمبئی نفت خیز، 12ـ دره جنی، 13ـ سقوط بمبئی، 14ـ قربانی، 15ـ قاضی انقلاب (حجت‌اسلام خلخالی)، 16ـ دریاچه یخ‌زده کاکیتوس (نام نهمین حلقه دوزخ در بخش دوزخ کمدی الهی دانته) . در صفحات پایانی، یادداشت‌های مولف، نمایه اسامی و تصاویری از هویدا و دیگران به چاپ رسیده است .