نقدی بر مارکسیسم

نقدی بر نظریه مارکسیسم عنوان اثری از مرتضی مطهری است. کتاب پیش‌رو ما حصل 45 مجلس بحث شهید مطهری در ارتباط با فلسفه مارکسیسم و انتقادات وارد برآن است.

از شاخصه‌های شخصیت علمی استاد، استیلای ایشان به اصول فکری فلسفه‌های غربی و تفکرات دیگر مکتب‌ها بود که با عمیق‌بینی در محتوای نگاشته‌های اصلی غربیون و با انتقاد به دستاوردهای فکری دگر اندیشان، به ارائه صورت صحیح اسلام و امتیاز والای اندیشه اسلامی در قیاس با فلسفه‌های شرق و غرب مبادرت می‌نمود.

مطالبی که در این اثر گنجانده شده‌اند بین سال‌های 1355 و 1356 در حضور بعضی طلّاب گزینش شده از قم ایراد شده است. همزمان با طرح این مطالب، حرکتی تفکری در فلسفۀ مارکسیسم، بر مبنای اثر «مارکس و مارکسیسم» (نوشتۀ آندره پی یتر، ترجمۀ شجاع الدین ضیائیان، نشر دانشگاه تهران) آغاز شد که با هدف آشنایی با نظریات این فلسفۀ ماتریالیستی است. قسمت‌هایی از این اثر، به انتقاد و تحلیل موضوعات گوناگون پیرامون مارکسیسم و تبیین منازعه‌ی این اندیشه‌ها با نگرش اسلام پرداخته که به همین دلیل می‌توان این اثر را گونه‌ای از«فلسفۀ تطبیقی» محسوب کرد.

از جمله موضوعات تبیین شده در این اثر می‌توان به موارد زیر اشاره داشت: علل گرایش به مارکسیسم، علل پیدایش مارکسیسم، فلسفۀ مارکسی، مسئلۀ شرور، مارکس و فلسفۀ هگل، فلسفۀ مارکس،فلسفۀ مادی‌گرا، فلسفۀ مارکس، فلسفۀ پراکسیس، فلسفۀ مادی گرایی تاریخی، جاودانگی اصول اخلاقی، بایدهای ثابت و بایدهای متغیّر، فلسفۀ بودن و فلسفۀ شدن، اصول چهارگانۀ دیالکتیک، نقد اصل تضاد، حرکت، تز و آنتی تز و ....

«نقدی بر نظریه مارکسیسم»، برای اولین مرتبه به سال 1363 در 350 صفحه منتشر شد و بعدها ضمن تجدید چاپ به آن مطالبی افزوده و یا در جای خود موضوعاتی تعدیل گردید آخرین چاپ از اثر مذکور در 438 صفحه در اختیار مخاطبین قرار داده شده است.