شوهر آهو خانم

در یک بعد از ظهر زمستانی در سال 1313 در کرمانشاه، شوهر آهو خانم، سیدمیران، در دکان نانوایی خود نشسته است که زنی چادر سفید وارد می‌شود تا نان بخرد. این زن توجه سیدمیران را جلب می‌کند. او ظاهراً آدمی مذهبی، با اخلاق و خانواده‌ دوست است اما اسیر هوس می‌شود و داستان حول همین اتفاق شکل می‌گیرد. هما، زن چادر سفید، بیوه‌ای است که در آن محل زندگی می‌کند و رقاصی می‌کند. سیدمیران ابتدا ادعا می‌کند که می‌خواهد او را از ابتذال نجات دهد و به این بهانه هما را وارد زندگی و خانواده‌اش می‌کند.

شخصیت اصلی داستان، آهو خانم، نمونه‌ی کاملی از زن ایرانی به ویژه در آن  دوره است. زندگی آرام او و خانواده‌اش با ورود هما متزلزل می‌شود. آهو خانم تلاش می‌کند زندگی خانوادگی‌اش را نجات دهد. او برای نجات زندگی‌اش دست به دامن خدا، دوستان و آشنایان، دعا و جادو می‌شود اما راه به جایی نمی‌برد و هر روز وادار می‌شود بیشتر عقب بنشیند. رمان هفت سال از زندگی آهو خانم را روایت می‌کند.

از سوی دیگر علاقه‌ی میران به هما شخصیت او را تغییر داده  است و میران که مردی سنتی و مذهبی بود، حالا به سمت تجدد پیش می‌رود، ریشش را می‌تراشد و به هما اجازه می‌دهد بدون حجاب بیرون برود.

همه‌ی این حوادث در بستر فرهنگی و اجتماعی سال‌های کشف حجاب رخ می‌دهد و رمان چهره‌ای از زنان ایرانی در آن دوران را به تصویر می‌کشد. علی محمد افغانی در این رمان به موضوع چندهمسری پرداخته است، موضوعی که از نظر شرعی و در برخی زمان‌ها و مکان‌ها از نظر عرفی و اجتماعی مجاز است اما از نظر عاطفی نه. او به نوعی در داستان واقع‌گرایانه‌اش تصورات جامعه از زن ایرانی را در آن دوران نشان می‌دهد و به بیان واقعیت‌های تاسف‌برانگیزی از زندگی زنان ایرانی و وضعیت حق و حقوق آنان در جامعه پرداخته است که امروز نیز در بسیاری لایه‌های اجتماع در جریان است.

این رمان که برنده‌ی جایزه‌ی بهترین رمان سال نیز شده است، علی‌رغم زیبایی کلام و نگارش مجذوب‌کننده‌اش، و هرچند سال‌های زیادی از انتشارش می‌گذرد اما هنوز موضوع آن در بطن جامعه‌ی ما جایگاه بارزی دارد.