نفحات نفت: جستاری در فرهنگ نفتی و مدیریت دولتی

نفحات نفت، عنوان اثری از رضا امیرخانی است که با محور اندیشه‌ای تازه در فرهنگ و مدیریت نفت ایران در قالب یک مقاله بلند ارائه شده بود. لازم به ذکر است بنا به حساسیت محتوا و مندرجات «نفحات نفت» این اثر مدت طولانی درگیر اخذ ممیزی از وزارت فرهنگ و ارشاد بود که نهایتا در نمایشگاه 23 کتاب تهران منتشر شد.

امیرخانی که همواره از نویسندگان متصل به بیت رهبری و نیز مسئولان کشوری به شمار می‌رفت این‌بار با نگارش این کتاب ابعاد تازه‌ای از اندیشه‌ها و انتقادات درونی خود به وضعیت اداره کشور را بروز می‌دهد و همین امر موجب شگفتی و انتقادات فراوان از سوی افراد مسئول که پیش از انتشار این اثر به امیرخانی از منظر یک سرمایه ملی، ادبی و از برکات انقلاب می‌نگریستند شد. این اثر در 17 بخش با عناوین زیر گردآوری و نگاشته شده است:

مقدمه

درآمد

قانان (تغییر یافته کلمه قانون)

بی‌کارآفرین

منطق آزاد

نه عامه پسند، نه خاصه پسند؛ فقط داستان مسوول پسند

کدام استقلال، کدام پیروزی

صنعت دولتی شدن نفت

حزب در پیت

ریاست نفتی

آنچه خوبان همه دارند، ما هم داریم

جمهوری اسلامی پاکستان

اقتصاد مورد نظر در دسترس نیست

افق

توسعه چینی و هندی و ژاپنی و مالزیایی و...

زمین صاف، زمین گرد، زمین مشبک

مسؤول سه‌لتی مقصر نیست

امیر‌خانی پیکره جملات پایانی کتاب را این‌طور چارچوب‌بندی می‌کند:

«خانواده‌ای هست مفلوک. کار پدر بدانجا کشیده است که مجبور است طلای مادر بفروشد تا نان سفره فرزندان فراهم آورد و البته بیش از آن را نیز خرج خود کند.... به پدر چه خواهید گفت؟ بیکار؟ مفلس؟ معتاد؟ هر چه خواستید بگویید اما بدانید از چنین مردی بایستی ناامید بود. اگر کسی به فکر نجات چنین خانواده‌ای باشد، تنها به فرزندان جوان امید خواهد بست... مادر یعنی وطن. طلا یعنی نفت. پدر یعنی دولت... این ملک پدرانی داشته است که برای حکومت، نه طلای مادر که خود مادر را نیز فروخته‌اند! در چنین خانواده‌ای تنها مایهٔ نجات، همت فرزندان است... از پدر کاری بر نمی‌آید» .