شاهزاده و گدا

کتاب «شاهزاده و گدا» اثر نویسنده شهیر آمریکایی، مارک تواین است. این رمان مشهور و جهانی در سال 1881 میلادی با عنوان انگلیسی the Prince and the pauperمنتشر گردیده است و شهرت و محبوبیت این رمان باعث شده تا اقتباس‌های زیادی از آن به شکل فیلم ‌سینمایی، سریال و انیمیشن صورت گیرد.

در این اثر جاودانه که در قالب رمان‌های تاریخی دسته‌بندی می‌شود با داستان دو شخصیت به نام‌های ادوارد و تام آشنا می‌شویم که هر دو در یک روز چشم به جهان گشوده‌اند اما ادوارد ولیعهد انگلستان است و زندگی شاهانه‌ای دارد اما تام یک گدا است و زندگی فلاکت‌باری را سپری می‌کند. شبیه‌بودن چهره آن‌ها به همدیگر باعث می‌شود تا سرنوشت آنان را به جای یکدیگر بنشاند و هرکدام زندگی متفاوتی از گذشته خود را تجربه و درک کنند.

نویسنده در رمان «شاهراده و گدا» لبه تیز انتقاد خود از شرایط انگلستان را متوجه دو طبقه کرده است، هم از فساد حاکم بر دربار انگلستان انتقادی گزنده می‌نماید و هم طبقه فرودست جامعه را به علت فساد اخلاقی مورد نکوهش قرار می‌دهد. مارک تواین در این اثر جاودانه با قلم توانای خود شرایط زندگی تام و ادوارد را توصیف کرده است و چنان داستان روایت می‌شود که خواننده اثر گذر زمان را احساس نخواهد کرد و همراه با شخصیت‌های اصلی داستان پیش‌ خواهد رفت.

نویسنده کتاب در جای جای داستان سعی می‌کند با زبان کنایه و استعاره فضای شوم حاکم بر انگلستان در زمان وقوع داستان را به تصویر بکشد و همچون آینه‌ای تمام قد، تمام زشتی‌ها و پلشتی‌های جامعه را در برابر دید مخاطب رمان قرار می‌دهد. مترجم توانای اثر، مرحوم محمد قاضی همچون دیگر ترجمه‌های جاودانه‌اش سعی کرده است لحن کلام نویسنده و کنایه‌ها و استعاره‌های او را در اثر به خوبی به مخاطب منتقل کند بدون آن‌که از روانی و جذابیت اثر کاسته شود. رمان «شاهزاده و گدا» اثری جاودانه در تمام اعصار است که هیچ‌گاه تاریخ انقضا نخواهد داشت.