قمارباز (از یادداشت‌های یک جوان)

این رمان که بر مبنای تجربه‌های شخصی نویسندۀ کتاب (از دوران قماربازی‌کردنش برای پرداخت بدهی‌هایش) نوشته شده است، روایتگر خانوادۀ ژنرالی بازنشسته و ورشکسته است که آخرین امیدش ارثی است که قرار است با مرگ پیره‌زنی که نسبت خویشاوندی با وی دارد به او برسد. ژنرال با این ثروت می‌تواند دل زنی فرانسوی با نام مادام بلانش را بدست آورد تا با او ازدواج کند و او را از این وضعیت بد مالی که خانواده‌اش در آن غوطه‌ور است نجات دهد. راوی این رمان آلکسی ایوانویچ است که معلم سرخانۀ فرزندان ژنرال است و دل در گروی عشق خواهر زن ژنرال(پولینا) دارد. زنی که بوالهوسی‌هایش آلکسی را به سمت قماربازی می‌کشاند و او را در راهی بی بازگشت قرار می‌دهد.

در این اثر نویسنده توانسته است همچون بسیاری از آثار دیگرش به تحلیلی عمیق از شخصیت‌های درگیر داستان برسد و آنها را در درون داستانی پرکشش به محک آزمایش بگذارد. نویسنده که خود بسیاری از تجربه‌های شخصیت‌های رمان‌هایش را از سرگذرانده‌است توانسته است داستانی خلق کند که خواننده را به درونی‌ترین لایه‌های شخصیت‌ها هدایت نماید.

در این اثر درونمایه‌های مهمی چون عشق، شهرت، ثروت و ... بررسی می‌شود و هر شخصیتی از این اثر با داستانی که از سر می‌گذارند به نوعی در این درونمایه‌ها درگیر می‌شود. یکی از جذاب‌ترین روابط این رمان، رابطۀ پولینا و آلکسی ایوانویچ است، پولینا به‌شدت شخصیتی سادومازوخیستی(شخصیت‌های که از آزار و تحقیر خود و دیگران لذت می‌برند) دارد و در جواب عشق صادقانۀ آلکسی او را به راه‌های هدایت می‌کند که جز زجر و فلاکت، چیزی برای عاشقش به همراه ندارد.

نویسنده در این اثر با نوع پایان‌بندی‌اش توانسته داستان را برای همیشه در ذهن مخاطب ماندگار کند و شخصیت‌ها و داستانی بیافریند که خواننده را با هر نوع جهان‌بینی و تجربۀ زیسته درگیر اثر کند. ش