والدین عزیزی که اهل کتاب خریدن برای فرزندتان هستید و دغدغه شما تشویق آن‌ها به مطالعه کتاب‌های مناسب است!
آیا تابه‌حال دقت کرده‌اید که پشت‌جلد کتاب‌ها یا در قسمت شناسه کتاب‌های داستان و نوجوان، عبارت‌هایی مانند این وجود دارد؟
- مناسب گروه سنی فلان (مثلاً ه)
- یا مناسب کودکان 7 تا 10 سال
این بخش از توضیحات کتاب چقدر توجه شما را جلب کرده است؟
اگر جلب کرده، آیا باعث شده که بتوانید کتاب‌های مناسبی برای فرزند خود تهیه کنید؟
قطعاً برای والدینی که دغدغه کتاب‌خوانی فرزندشان را دارند، این موضوع خیلی مهم است کتابی که برای فرزند خود تهیه می‌کنند، مناسب روحیات او باشد. چنین کتابی باعث پیشرفت روانی و اجتماعی او شده و موجب بروز مهارت‌ها و شکوفایی استعدادهای او می‌شود.
یکی از نگرانی‌های والدین موقع مطالعه کردن فرزندانشان این است که آیا فرزندانشان محتوای مناسبی را مطالعه می‌کنند یا خیر؟
در این مورد چند مؤلفه تأثیرگذار هستند؛ مانند:
- علایق کودک یا نوجوان؛
- شیوۀ تربیتی والدین؛
- شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده؛
- ارزش‌ها و باورهای خانواده؛
- همین‌طور شناخت قبلی از نویسنده داستان و ژانرهای داستانی
به نظر شما در این لیست کدام ویژگی را جا انداخته‌ایم؟ بله! خیلی‌هایتان به‌درستی دارید اشاره می‌کنید:
فاکتور سن یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در انتخاب داستان برای کودک و نوجوان است
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، براساس معیارهای بین‌المللی روانشناسی کودک و نوجوان، اقدام به گروه‌بندی رده‌های سنی کرده است؛ به‌این‌ترتیب ما پنج گروه سنی کودک و نوجوان داریم که از کوچک‌ترین به بزرگ‌ترین تقسیم می‌شود و در هرکدام از این گروه‌ها ویژگی‌ها روان‌شناختی و توانایی کسب مهارت‌های خاصی وجود دارد.
البته این تقسیم‌بندی تقریبی است و طبیعی است که نوع تربیت خانواده، محل زندگی و علایق شخصی بچه‌ها در آن تأثیرگذار است پس اگر متوجه شدید که کتابی که مناسب ردۀ سنی فرزندتان است، برای او خوشایند نیست، می‌توانید سطح کتاب‌ها را کمی بالاتر یا پایین‌تر ببرید؛ احتمالاً مشکل حل می‌شود.
در این مقاله ما ضمن معرفی گروه‌های سنی و ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها نمونه‌هایی از کتاب‌های مناسب هر گروه سنی را به شما معرفی خواهیم کرد. با ساربوک همراه باشید:
گروه سنی الف (1 تا 6 سال) پیش از دبستان
که به دو دوره عمده تقسیم می‌شود:
قبل از یادگیری زبان (سخن گفتن) (1تا 3 سال)
بعد از یادگیری زبان (3 تا 6 سال)
ویژگی‌های شناختی:
درک ساده از مسائل – نداشتن قدرت تحلیل و عدم درک امور تخیلی
کتاب‌های مناسب گروه سنی: داستان‌های ساده، کوتاه و صرفاً آموزنده که مبتنی بر تصاویر و فایل‌های صوتی باشند، برای کودکان در این سن مناسب‌تر هستند. گروه سنی الف ارتباطی با نوشتار برقرار نمی‌کند؛ مخصوصاً اگر ساده باشد. روی لینک کلیک کنید تا بتوانید مجموعه‌های مختلف کتاب کودک را در سایت ساربوک ببینید.
گروه سنی ب (6 – 8) دورۀ اول ابتدایی
ویژگی‌های شناختی: قدرت درک مسائل ساده – قدرت درک روابط ساده – قدرت بهره‌گیری از قوۀ حافظه که مهم‌ترین مهارت در این گروه سنی است.
کتاب‌هایی مناسب این گروه سنی: داستان‌های کوتاه با نگارشی ساده که درعین‌حال می‌توانند روابط ساده و رفتارهای روزمره را به کودک بیاموزند. همچنان تصویرنگاری و گرافیک در این کتاب‌ها مهم است. مجموعه کتاب‌های «حسنی» در ساربوک موجود هستند و مناسب این گروه سنی هستند. روی لینک کلیک کنید تا کتاب‌های مشابه را هم ببینید.
گروه سنی ج (8 – 10 سال) دورۀ دوم ابتدایی
ویژگی‌های شناختی:
قدرت درک مسائل انتزاعی (ذهنی) – درک مفاهیم مهم رفتاری، بشری و اجتماعی – شروع مهارت‌های اجتماعی شدن و آمادگی کسب مهارت‌های ورود به دورۀ بعدی (نوجوانی)
کتاب‌های مناسب گروه سنی: کتاب‌های با حجم متوسط و طراحی زیبا و جذاب که داستان‌هایی تحلیل شدنی را مطرح می‌کنند. البته قرار نیست روابط پیچیده در داستان به تصویر کشیده شود اما داستان باید قضاوت پذیر باشد تا بتواند قدرت تحلیل کودک را تقویت کند. مجموعه کتاب‌های «جودی مودی» را به شما پیشنهاد می‌کنیم با کلیک روی لینک می‌توانید کتاب‌های مشابه مناسب این گروه سنی را ببینید.
گروه سنی د (10 – 12) تقریباً دوره اول متوسطه
ویژگی‌های شناختی:
یافتن قدرت درک از خود – شروع روابط اجتماعی – شناخت هیجانات
کتاب‌های مناسب این گروه سنی: داستان‌هایی که قهرمان آن‌یک نوجوان است و می‌تواند کشف و خلاقیت داشته باشد، بسیار مناسب این گروه سنی است؛ چون موجب ایجاد انگیزش در نوجوان شما می‌شود و مهارت‌ها؛ به‌ویژه مهارت‌های اجتماعی را در او شکوفا می‌کند. «شازده کوچولو» یکی از معروف‌ترین کتاب‌های مناسب این گروه سنی است.
گروه سنی ه (13 تا 16 سال) دورۀ دوم متوسطه
ویژگی‌های شناختی:
افزایش قدرت درک و تحلیل و بازیابی اطلاعات – دورۀ هویت‌یابی و کسب استقلال – دورۀ مواجهه با مفهوم آینده – دورۀ برقراری روابط عمیق اجتماعی و اولین برخورد با مفهوم عشق و آشنایی با غرایض جنسی
کتاب مناسب گروه سنی:
همان‌طور که مشاهده می‌کنید نوجوان در این سن تحولات گسترده‌ای را طی می‌کند؛ بنابراین داستان‌های چندلایه و پیچیده برای این گروه سنی جذاب‌تر هستند و می‌توانند قدرت تفکر و تحلیل او را تقویت کنند، آشنایی با زندگی‌نامه بزرگان جهان می‌تواند در هویت‌یابی و هدف‌گذاری برای آینده به نوجوانان کمک کند؛ خواندن برخی کتاب‌های روانشناسی سبک زندگی و موفقیت برای نوجوانان در این گروه سنی در جریان هویت‌یابی مفید است.
فرهاد حسن‌زاده یکی از نویسندگان موفق این گروه است و کتاب «برف و آفتاب» او را به شما پیشنهاد می‌کنیم. سایر کتاب‌های او و کتاب‌های مشابه را می‌توانید در فروشگاه اینترنتی ساربوک ببینید.