نیکلاس نیکلبی

داستان این کتاب روایتگر سرگذشت نیکلاس نیکلبی است که پدرش در اثر فقر و ورشکستگی می ‌میرد و سرپرستی خانواده وی به عهده عموی نیکلاس یعنی رالف می‌افتد. رالف به شرطی حاضر به قبول ‌کردن سرپرستی آن ‌ها می‌شود که نیکلاس سمت معاونت یک مدرسه شبانه ‌روزی را قبول کند اما این مدرسه همچون یک زندان مخوف اداره می‌شود و ماجراهای زیادی را برای نیکلاس به وجود می‌آورد. این کتاب را چارلز دیکنز برای رده سنی کودک و نوجوان نوشته است اما رویدادهای آن برای مخاطب بزرگسال نیز بسیار جذاب و حائز اهمیت است. نویسنده در این اثر چهره زشت فقر را بدون هیچ‌گونه روتوشی همچون دیگر آثارش در معرض دید مخاطب اثر قرار می‌دهد اما وی همیشه بر رویه تلخ زندگی تاکید نمی‌کند بلکه همیشه کورسویی از امید را برای شخصیت‌هایش باقی می‌گذارد.

دیکنز در این اثر نیز همچون بسیاری دیگر از آثارش بر سوء استفاده از کودکان و آموزش غلط آن‌ ها در جامع تاکید می‌کند و اثری تاثیرگذار خلق می‌کند که واجد درونمایه ‌های آموزشی  و تعلیمی است. شکاف میان طبقات اجتماعی در این اثر نیز بسیار زیاد است به شکلی که بعضی از شخصیت ‌ها با سال‌ ها تلاش همچنان در راه رسیدن به اهدافشان ناموفق هستند اما افرادی دیگر از بدو تولد مسیرشان هموار و مساعد برای پیشرفت است.

«نیکلاس نیکلبی» جزء نخستین آثار چارلز دیکنز است که در سال 1839 میلادی به چاپ رسیده است و آن را می‌توان سیاه‌مشقی برای آثار دیگرش به حساب آورد؛ هرچند این رمان به عنوان یک اثر مستقل نیز حاوی ویژگی‌های شاخص است که در کارنامه دیکنز به عنوان اثری ماندگار ثبت شده است. سبک این رمان را انتقادی-اجتماعی معرفی کرده‌اند هرچند بسیاری از آثار این نویسنده در این سبک نوشته شده است. رمان «نیکلاس نیکلبی» پایانی به یاد ماندنی دارد که سال‌ها ذهن مخاطب را به خود مشغول خواهد کرد.