گزارشهای سیاسی واشنگتن و یادداشتهای زندان

 همگی شنیده­ایم ملتی که تاریخ نمی­خواند، عاقبت بازنده است! مردمی که تاریخ نمی­خوانند، به بصیرت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی کافی نخواهند رسید! ملتی که تاریخ نمی­داند، نمی تواند تمدن­ساز شود. با وجود همه­ی این شعارهای زیبا باز هم برای بسیاری از ما خواندن تاریخ آن هم از نوع معاصر بدون تعارف ملال آورترین کاری است که می­توانیم انجام دهیم.

اما، این رویه کاملا متفاوت رقم خواهد خورد وقتی احساس کنیم با کتابی مواجهیم که همان تاریخ محض و حوصله سربر همیشگی نیست.

«صالح آرانی» معروف به «اللهیار صالح» از سیاستمداران مشهور عصر پهلوی دوم که نقشی مؤثر در ملی کردن صنعت نفت ایران ایفا کرد و در دوره مبارزات دکتر مصدق همپای او برای این هدف ملی تلاش کرد، دفترچه خاطراتی از خود به جا گذاشته دربردارندة لحظاتی به طعم تاریخ که به کوشش «ایرج افشار» با دو گونه نگارش متفاوت، جمع­آوری و تدوین شده­ است:

بخش اول، گزارش‌های سیاسی او به هنگام تصدی سفارت ایران در آمریکا تا سقوط دولت مصدق و در پی آن کناره‌گیری نگارنده از مقام سفارت؛ و بخش دوم، تعدادی از یادداشت‌های کوتاه روزانه در خانه، سفر به کاشان، زندان و بیمارستان و ...

نکتة حائز اهمیت در این کتاب که آن را برای خواننده جذاب می­کند، بیان مهم‌ترین نکات و اطلاعات سیاسی دربارة اتفاقات و مسائل پشت پردة آن زمان در قالب همین یادداشت‌های ساده روزانه است. از جمله، جریانات مربوط به ملی شدن صنعت نفت و ناگفته‌هایی از تاریخ معاصر ایران به ویژه در سال‌های قبل و بعد از کودتای 28 مرداد.

«اللهیار» نویسندۀ سیاست­مداری است که آزادمنشی، وطن­پرستی و دلبستگی بیش از حد به زادگاهش کاشان زبانزد یاران نزدیک، دوستداران و حتی مخالفین سیاسی­اش بود.

" حدیث نیک و بد ما نوشته خواهد شد؛ زمانه را ورقی، دفتری و دیوانیست "